Mechanische muziekinstrumenten
Hoe maakte men mechanische muziek in huis of de danszaal toen er nog geen grammofoon, radio of cd-speler bestond? Dát zie en hoor je in ons museum. Kijk én Luister!
De collectie omvat ruim 200 mechanische muziekinstrumenten uit de 19e eeuw. Deze worden alle met een veerwerk opgewonden of met de hand bewogen.
Apparaten met een stekkersnoer zal je bij ons niet vinden. Je ziet speeldozen, zingende vogels, bewegende en muziekmakende figuren als een goochelaar en banjospeler. Verder zijn er cilinder- en schijvenspeeldozen, straatpiano’s, pianola’s en draaiorgels, waaronder een schitterend gerestaureerd Bruderorgel uit 1860.
Onder de (café)speeldozen bevindt zich een zeldzaam Amabile Harmonium, een van de drie nog spelende exemplaren ter wereld. De meest recente aanwinst is een zogenaamd orchestrion, de Violano Virtuoso uit 1912, waarin een viool en een piano samen worden bespeeld.
De muziekinstrumenten worden tijdens presentaties gedemonstreerd en hun werking wordt toegelicht.
De collectie is begonnen als particuliere verzameling van de Bennekommer Ferrand Moltzer, die zich als werktuigkundig ingenieur interesseerde voor de fijne mechaniek van speeldozen en uurwerken. Hij bracht vele speeldozen door eigen reparatie weer tot leven en ontwikkelde tussen1950 en 1970 een imposante verzameling, ondergebracht in de Max Moltzerstichting.
Dhr. Moltzer kocht een pand aan de Groenestraat in Bennekom om de verzameling aan dorpsgenoten te kunnen tonen. Omdat hij ook voorzitter was van de Historische Vereniging Oud Bennekom huisvestte hij daar in 1970 zijn bezit samen met de historische collectie van de Vereniging. Na zijn dood zijn beide collecties overgebracht naar het huidige gebouw, beheerd door de in 1975 opgerichte Stichting Kijk en Luistermuseum. De collectie muziekinstrumenten is sindsdien nog aanmerkelijk gegroeid door diverse schenkingen en aankopen.
Klik hieronder om wat geluiden van mechanische instrumenten, die in het museum aanwezig zijn te horen.
Cilinderspeeldoos met bellen – 1880
Schijvenspeeldoos Monopol Excelsior – 1895
Kermisdraaiorgel Bruder – 1923
Danspiano met cilinderspeelwerk – 1857